Müşteri Ol
SİZE ÖZEL ÇÖZÜMLER
ÜRÜN VE HİZMETLERİMİZ
SİZE ÖZEL ÇÖZÜMLER
ÜRÜN VE HİZMETLERİMİZ
Hakkımızda
Tekafül (Katılım) Sigortacılığı Tekafül (Katılım) Sigortacılığı

Tekafül (Katılım) Sigortacılığı

Katılım Sigortacılığı; katılım finans ilkelerine uygun olarak yönetilen ve ortak risk paylaşımı ile dayanışma esaslarına dayanan sigortacılık modelidir.

Tekafül (Katılım) Sigortacılığı Nedir?

Tekafül, kelime olarak karşılıklı güven ve dayanışma gibi anlamlara gelmektedir. Dilimizde ise tekeffül yani bir şeyin sorumluluğunu üstlenme, kefil olma, yükümlenme şeklinde yer almaktadır. Finans literatüründe tekafül, uluslararası literatürdeki adıyla takaful, ‘İslami Sigortacılığı’ ifade etmek için kullanılmaktadır.

İslami sigorta; belirli rizikolara maruz kalan şahısların, bu rizikoların gerçekleşmesiyle ortaya çıkacak zararların telafisi üzerine anlaşmalarıdır. Bu anlaşma bağlamında katılımcılar bir araya gelerek belirli bir meblağ para toplayarak, aralarından biri herhangi bir zarara uğradığı zaman, bu fon tarafından zararı tazmin edilir. Toplanan bu fonların yatırıma yönlendirilen kısımları ise İslami usullere uygun yatırım araçlarında değerlendirmeleri gerekmektedir.

Tekafül; müşterek risk paylaşımı, karşılıklı sorumluluk, karşılıklı koruma ve üyeler arasında dayanışma gibi ilkelere dayanmaktadır. Bu temel ilkeler tekafülü konvansiyonel sigortacılıktan ayıran en önemli özellikler arasında olmakla birlikte, garar (belirsizlik), kumar ve faiz bu sistemde kesinlikle yer almamaktadır. Sistemin en önemli çalışma prensiplerinden biri de İslam Hukuku kurallarına göre iş kabul esaslarının danışma komitesi tarafından uygunluk verilip denetlenmesidir. İslam’a aykırı bir yer için poliçe düzenlenmemektedir.

Tekafül sisteminde katılımcıların gönüllülüğü esastır. Bu nedenle toplanan katkılar prim değil ‘teberru’ yani bağış olarak nitelendirilmektedir. Toplanan katkıların sahipliği tamamen katılımcılara aittir ve bu fonların yatırıma yönlendirilen kısımları İslami usullere uygun finansal araçlarda değerlendirilmektedir. Bu şekilde tekafül, konvansiyonel sigortacılığın İslami prensiplerle uyuşmayan kısımlarından arındırılmış hali olarak karşımıza çıkmaktadır.

İçeriği Nedir?

Tekafül uygulamaları günümüzde farklı yapılarla oluşturulabilmektedir. Bu yapıların, İslam Hukuku kurallarına uygun şekilde belirlenmiş olan sözleşme şekillerine göre olması gerekmektedir. Günümüzde yaygın olarak 3 çeşit tekafül yapısı uygulanmaktadır. Bunlar; mudarebe, vekâlet ve bunların birleşiminden oluşan karma (hibrit) modeldir.

Vekâlet Tekafül Modelinde;

Tekafül şirketiyle katılımcılar arasında bir vekâlet sözleşmesi imzalanır ve tekafül şirketi ücretini bu vekâlet ücreti karşılığında almaktadır. Yatırıma yönlendirilen fonlardan elde edilen kâr ya da zarardan ise; bir mudarebe sözleşmesi yapılmadığı için tekafül şirketine herhangi bir yansıması gerçekleşmez.

Mudarebe Tekafül Modelinde;

Katılımcılardan katkı (teberru) toplanıp bunlar tekafül fonuna aktarılır. Bu toplanan fondan masraflar (personel ücretleri, reasürans harcamaları, operasyonel harcamalar, hasar ödemeleri vb.) düşüldükten sonra kalan miktar İslami usullere uygun yatırım araçlarına yönlendirilir. Katılımcılar ile tekafül şirketi arasında mudarebe sözleşmesi imzalanır. Emek-sermaye ortaklığı sözleşmesi çerçevesinde bu fonlardan elde edilen kâr/zarar şirket ve katılımcılar arasında yapılan anlaşmaya ve oranı önceden belirlenen rakamlara göre dağıtım yapılmaktadır. Bu modelde tek bir sözleşme yatırım ve sigortacılık faaliyetlerini kapsamaktadır. 

Karma Tekafül Modelinde;

Hem vekâlet sözleşmesi, hem de mudarebe sözleşmesi yapılmaktadır. Sigorta şirketi fonların sahiplerinin (sermayedar) vekili olarak vekâlet ücreti karşılığında fon yönetimi yaparken, aynı zamanda elde edilen kâr/zarar (bakiye fazlası-eksiği) karşılığında da yapılan sözleşme gereği payını almaktadır. Bu model tekafül sektöründe en çok kullanılan model olup, bu yapıda sigortacılık faaliyetleri vekâlet sözleşmesiyle yapılırken, yatırımdan elde edilecek olan kâr/zarar ise mudarebe sözleşmesiyle yapılmaktadır.

Tekafül ve Konvansiyonel Sigortacılığın Karşılaştırılması

Kriter Tekafül Şirket Konvansiyonel Şirket
Şirket Katkı payı sahipleri adına bir aracı gibi hareket eder ve sigortacı yerine operatör/işletmen olarak adlandırılır. Sigortalı ve sigorta şirketi arasında birebir ilişki mevcuttur.
Teknik Risk Katılımcılar tekafül fonunun da sahibi olduğu için, teknik zararı da üstlenmektedir. Teorik olan bu durum uygulanmamakta olup, zarar durumunda sermayedarlardan alınan karz-ı hasen (faizsiz borç) ile zarar kapatılmaktadır. Teknik zararı sigorta şirketi üstlenmektedir.
Katkı/Prim Tekafül gönüllülük esasına dayandığından toplanan katkılar teberru (bağış) olarak adlandırılır. Sigorta şirketinin vermiş olduğu teminat karşılığında sigortalılardan topladığı meblağ prim olarak adlandırılır.
Katkı/Prim Sahipliği

Toplanan katkılar, katılımcıların ortak olduğu fona aktarılmakta ve operatör (şirket) tarafından yönetilmektedir.

 Ödenen primlerin sahipliği sigorta şirketine aittir.
Yatırım Tekafül ve pay sahiplerinin fonundaki varlıklar, İslami prensiplere uygun yatırım araçlarında değerlendirilir. Toplanan prim ve şirket sahiplerinin payları, faizli yatırım araçlarında değerlendirilmektedir.
Muhasebe Bir bilanço ve iki gelir tablosu mevcuttur. Şirketin ve katılımcıların gelirleri ayrı ayrı hesaplanır. Şirketin bir bilanço ve gelir tablosu mevcuttur.
Retekafül/Reasürans Toplanan katkıların bir bölümü retekafül şirketine devredilmektedir. Retekafül şirketlerinin yetersiz kaldığı durumlarda, bazı İslam alimlerinin görüşüne göre reasürans şirketleriyle de çalışılabilemektedir. Sigorta şirketinin topladığı primler ve üstlenmiş olduğu risklerin bir kısmı reasürans şirketine devredilmektedir. Retekafül şirketiyle çalışılmamaktadır.
Katkı Payı İadesi Toplanan katkıların aktarıldığı havuzun fazla bakiye vermesi durumunda şirket dilerse katılımcılara bakiye iadesi yapabilmektedir. Toplanan primlerden elde edilen kâr/faiz getirisi sigorta şirketine ait olup, sigortalılara iadesi söz konusu değildir.

20.09.2017 tarih ve 30186 sayılı, 19.12.2020 tarih ve 31339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Katılım Sigortacılığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” için aşağıdaki linklere tıklayınız.

Katılım sigorta şirketinin toplamış olduğu prim havuzunun zarar etmesi durumunda, sigorta şirketinin sermayedarları tarafından ilgili zarar karz-ı hasen (faizsiz borç) verilerek karşılanmaktadır. Daha sonra havuzun fazla bakiye vermesi durumunda ilk olarak sermayedarlara borç ödemesi yapılmaktadır.

Sigorta ürün içeriği olarak teminat, tahsilat, hasar ve operasyon süreçleri aynıdır. En önemli farklılık toplanan primlerin değerlendirildiği finansal alanlardır. Katılım sigorta şirketi toplanan primleri katılım finans ürünlerinde değerlendirip faiz hassasiyeti bulunurken, konvansiyonel sigorta şirketi ise toplanan primleri konvansiyonel finans ürünlerinde değerlendirebilmektedir.

Sigorta şirketlerinin uygulaması olan ve yenileme indirimi verilen tüm poliçelerde katılım sigorta şirketleri tarafından da poliçe üzerinde yenileme indirimi verilmektedir.

Teknik olarak risk kabul kriterlerde hemen hemen tüm sigorta şirketlerinde birbirine benzemektedir. Katılım sigorta şirketlerinde bu kriterlerin dışında sigortalanacak yer veya emtia İslam hukuku kuralları çerçevesinde dinen caiz olup olmadığı da kontrol edilmektedir.

Katılımcıların ihtiyaçlarına yönelik, sigorta sektöründe bulunan tüm sigorta ürünleri katılım sigorta şirketleri tarafından düzenlenebilmektedir.

Poliçe primleri, riziko kabul şartlarına ve şirket politikasına göre belirlenmektedir. Katılım sigorta şirketi poliçe primleri, konvansiyonel sigorta şirketi poliçe primlerine göre daha rekabetçi olabilmektedir.

Diğer Sigorta Türleri

Tüm Ürünler